Ρούνοι ή Ρούνες ονομάζονται μια σειρά από αρχαία ιερά σύμβολα, στα οποία αποδίδονταν μαντικές και μαγικές ικανότητες και η αποκλειστική τους χρήση γινόταν από τους Σαμάνους ή τους Δρυίδες, αποτελούσε δηλαδή γνώση μιας κλειστής ιερατικής κάστας. Η παράδοσή τους ήταν προφορική και μεταδιδόταν στον μαθητευόμενο Σαμάνο ή Δρυίδη με την απομνημόνευση των εννοιών τους.
Ιστορικά εντοπίζονται κατά τους προχριστιανικούς χρόνους στις Γερμανικές φυλές (η πρώτη αναφορά εντοπίζεται περί το 1300 πχ) και αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα φιλοσοφίας. Η ίδια η ονομασία τους σημαίνει «ψίθυρος» ή «απόκρυφο» και «μυστικό».
Η προέλευση τους είναι άγνωστη, ωστόσο σύμφωνα με έναν Γερμανικό μύθο, αποδίδεται στον πατέρα των θεών του γερμανικού Πάνθεου, στον Οντίν.
Ο Οντίν, πατέρας θνητών και αθανάτων, αντίστοιχος του Δία της ελληνικής Μυθολογίας, θυσιάστηκε στο δέντρο του κόσμου για να γίνει κοινωνός της συμπαντικής σοφίας. Για εννέα μέρες και νύχτες, διαπερασμένος από το ίδιο του το ακόντιο, αιωρούνταν πάνω από το δέντρο του κόσμου και δεχόταν το αιώνιο φως της γνώσης. Όταν ολοκληρώθηκε η διαφώτιση του, κατέβηκε από το δέντρο και χάραξε με το ακόντιό του στους κορμούς των καρποφόρων δέντρων που βρέθηκαν στο διάβα του τα σύμβολα που είναι σε μας γνωστά σαν ρούνοι. Με τον τρόπο αυτό επέλεξε να χαρίσει στον κοινό θνητό την αιώνια γνώση που με θυσία του εαυτού του αποκόμισε.
Οι σύγχρονοι μελετητές διχάζονται ως προς την καταγωγή τους. Κάποιοι θεωρούν ότι αποτελούν το μοναδικό ίσως κατάλοιπο της μυθικής Ατλαντίδας, άλλοι πάλι ότι προέρχονται από τους Ναβαταίους και ότι τα σύμβολα αποτελούν παραλλαγή του Φοινικικού αλφαβήτου.
Όποια και να ήταν η καταγωγή τους όμως, η χρήση των ρούνων, αρχικά σαν μαντική τέχνη και αργότερα σαν αλφάβητο για την αποτύπωση της γλώσσας με σύμβολα, εξαπλώθηκε σε όλη την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, στους Γερμανικούς λαούς, τους Τεύτονες, τους Βίκινγκς και τους Κέλτες, και αργότερα με την ρωμαϊκή επικράτηση, και μεταξύ της ελίτ της αρχαίας Ρώμης.
Με τον εκχριστιανισμό των λαών αυτών η μαντική χρήση των ρούνων απαγορεύεται και σταδιακά ξεχνιέται. Νησίδες σκληροπυρηνικών ιερέων διατηρούνται ωστόσο μέχρι τον 10ο αιώνα, και στην Ισλανδία έως τον 17ο αιώνα. Μόνο προς το τέλος του 19ου αιώνα θα αναβιώσει το ενδιαφέρον για τους ρουνικούς χαρακτήρες από γερμανούς αποκρυφιστές και γίνεται συστηματική χρήση τους από το Γ΄Ράιχ.
Κάθε ρούνος φέρει μια απόκρυφη έννοια και ιδιότητα που συνδέεται με αυτό, πέρα από την εγκόσμια έννοια και την φωνητική του αξία. Κάθε μετουσίωση σε λέξη ή φράση σηματοδοτούσε έννοιες σημαντικές για τους λαούς αυτούς και αντιπροσώπευαν δυνάμεις της φύσης και της ανθρώπινης διάνοιας. Το κάθε σύμβολο έφερε μια ξεχωριστή ιστορία και ήταν απόλυτα συνδεδεμένο με μια θεότητα από το Πάνθεο.
Οι ρούνοι κατά παράδοση χαράσσονταν από τους Σαμάνους ή τους Δρυίδες με τελετουργικό ξίφος επάνω σε κομμάτια ξύλου από καρποφόρα δέντρα, αφού προηγούνταν φάση εξαγνισμού. Η ανάγνωση των μηνυμάτων γινόταν μετά από τυχαία διασπορά επάνω σε λευκό πανί. Ο ιερέας της κοινότητας, μετά από επίκληση στους θεούς και με το βλέμμα στον ουρανό επέλεγε τρία τυχαία τεμάχια, ένα κάθε φορά, και ερμήνευε τους χρησμούς.
Ο χρησμός των ιερέων ερχόταν σαν απάντηση σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα. Απώτερος σκοπός τους δεν ήταν να «διαβάσουν» το μέλλον. Ο χρησμός αποτύπωνε περισσότερο την διαδρομή που θα έπρεπε να ακολουθήσει ο ενδιαφερόμενος για να επιτύχει ένα πιθανό αποτέλεσμα. Κατά την φιλοσοφία των λαών αυτών, το μέλλον δεν είναι σταθερό και προβλέψιμο. Μεταβάλλεται διαρκώς, με ότι και αν αυτό συνεπάγεται. Όταν ο χρησμός δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες του ενδιαφερόμενου, δεν είχε παρά να αλλάξει μονοπάτια στην πραγμάτωση των στόχων του, ελπίζοντας ότι θα έφτανε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι τελετουργίες αυτές συνοδευόταν από αιματηρές θυσίες, και μάλιστα σε πρώιμο στάδιο από ανθρωποθυσίες.
Σε επόμενο στάδιο, τα ρουνικά σύμβολα χαράσσονται και σε κεραμικά πλακίδια αλλά και σε πέτρες και φυλάσσονται από τους μάντεις ή τις μάγισσες τυλιγμένα σε λευκό πανί. Σε γενικές γραμμές θεωρείται σαν μια πάρα πολύ ισχυρή μυστικιστική τέχνη, όπως είναι και κάθε τέτοια που συνοδεύεται από θυσίες αίματος.
Η πρώτη επαφή των Ελλήνων με τους ρούνους στην σύγχρονη εποχή γίνεται κάπου στην δεκαετία του 80, μέχρι σήμερα όμως στην πλειοψηφία μας, σε αντίθεση με τους σύγχρονους Σκανδιναβούς, η εικόνα μας για το τι αντιπροσωπεύουν είναι αόριστη και συγκεχυμένη.
Φοίβος Χρυσοσπάθης
Διαβάστε περισσότερα για το Ρουνικό αλφάβητο και τη σημασία των διαφορετικών Ρούνων.